احسان میرزائی - شهروندخبرنگار: داستانی که در آن به دنبال مقصر خشک شدن قنات می گردیم!
یکی بود، یکی نبود
زیر گنبد کبود، روستایی بود...
روستای قصه ما سرشار از نعمت و برکت بود؛ همه می دانستند که این فراوانی به لطف قناتی است که آب پاک را به روستای آن ها می رساند.
مردم روستا طبق سنت قبل از هر کاری به آخرین چاه قنات می رفتند، سنگی برداشته و داخل چاه پرت می کردند تا صدای آب را بشنوند، هر چه صدا پر تنین تر، امیدواری و شانس انجام آن کار بیشتر!
مثلا اگر می خواستند عروسی بگیرند، خانه بسازند، زراعت را آغاز کنند و...
شاید آن ها می خواستند مطمئن شوند که آب همچنان هست.
اما آنطرف ماجرا، پیرمردی بود که روز های زیادی از عمر خود را زیر زمین و درون قنات سپری کرده بود.
چون او مقنی روستا بود.
پیرمرد به سنت سنگ انداختن در چاه اعتقاد نداشت و هیچگاه به روستاییان نگفت که سنگ اندازی در چاه تاثیری در روند کار های شان ندارد.
شما فکر می کنید اگر گفته بود کسی باور می کرد؟
او بعد از نماز صبح از روستا خارج می شد و از چند میله بالاتر به درون قنات می رفت، داخل قنات فضای تنگ و ارتفاع کمی داشت، او به سختی و مشقت بسیار سنگ ها را از مسیر آب بیرون می کشید و از قنات محافظت می کرد؛ تا این که شمع جان پیرمرد خاموش شد...
روستاییان همچنان به سنت خود ادامه دادند، کم کم به جای صدای آب، از چاه صدای برخورد سنگ روی سنگ می آمد!
مردم علت را نمی دانستند و با کم شدن حجم آب خروجی گویا مرغ شانس روستاییان پر کشید و رفت...
.
به نظر شما پیرمرد مقنی مقصر بود یا روستاییان؟
#احسان_میرزائی www.ofmedia.ir
#شنبه -۱۲ - #اردیبهشت - ۱۳۹۴ _ ۱۸:۲۳
بیشتر بدانیم:
#مقنی در لغت نامه دهخدا:
مقنی . [ م ُ ق َن ْنی ] (ع ص ، اِ) کاریزگر. (دهار). کاریزکننده . (غیاث ). این کلمه اشتغال به ساختن قنات را می رساند. (ازانساب سمعانی ). دانای مواضع آب در زمین و کننده ٔ کاریز. (ناظم الاطباء). کاریزکنه . کاریزکن . کان کن . کن کن . چاه کن . چاه جو. اَبّار. کُموش . کومش . کمانه . چاه گر. آنکه قنات یا چاه کند. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
- مقنی الارض ؛ هدهد. یعنی دانای مواضع آب از زمین . (منتهی الارب ). هدهد. (ناظم الاطباء). (منبع فرهنگ لغت آنلاین)
#کاریز یا قنات یا کهریز به مجرای تونلی شکلی که در زیر زمین کنده شده تا آب در آن جریان یابد می‌گویند. این مجرا که در عمق زمین برای ارتباط دادن رشته چاه‌هایی که از «مادر چاه» سرچشمه می‌گیرد به منظورهدایت آب و مدیریّت آب برای کشاورزی و سایر مصارف به کار گرفته می‌شود. این کانال ممکن است تا رسیدن به سطح زمین هزارها متر طول داشته باشند و سرانجام آب این کاریزها برای شرب و کشت و کار به روی سطح زمین می‌آیند که به این محل دهانه کاریز، سر قنات، یا مظهر می‌گویند. (منبع ویکیپدیا)
#قنات‌های ایران
طبق آمار ارائه شده در کارگاه مهندسی قنات برگزار شده در تهران در سال ۱۳۸۹ تعداد قنات‌های فعال ۳۶۳۰۰ رشته بوده و مجموع طول کوره‌های قنات ۲۱۷۸۰۰ کیلومتر و مجموع طول میله‌های قنات ۱۵۸۲۶۸ کیلومتر تخمین زده شده است. قنات زارچ با قدمت بین ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ سال و با ۷۱ کیلومتر طول به عنوان یکی از بلندترین قنات‌های ایران شناخته می‌شود. عمیق‌ترین مادر چاه نیز در شهرستان گناباد با نام قنات قصبه قرار دارد که تاریخ حفر آن به دورهٔ هخامنشی می‌رسد. طول قنات قصبه گناباد ۳۳۱۳۵ متر می‌باشد و عمق مادر چاه رشته اصلی قنات ۲۱۷ متر و عمق مادر چاه رشته انشعابی دولاب نو حدود ۳۰۰ متر می‌باشد. تنها قنات دو طبقه جهان قنات دوطبقه مون اردستان در محله مون یکی از محلات شهرستان اردستان در استان اصفهان واقع است. این قنات در این محله شامل دو طبقه‌است که که در هر طبقه آن آبی مسقل جریان دارد جالب این جاست که آب هیچ‌یک به دیگری نفوذ نمی‌کند این قنات ۸۰۰ سال پیش احداث شده‌است. (منبع ویکیپدیا)