چه کسی قنات ما را کور کرد؟

احسان میرزائی - شهروندخبرنگار:‌ داستانی که در آن به دنبال مقصر خشک شدن قنات می گردیم!

یکی بود، یکی نبود
زیر گنبد کبود، روستایی بود...
روستای قصه ما سرشار از نعمت و برکت بود؛ همه می دانستند که این فراوانی به لطف قناتی است که آب پاک را به روستای آن ها می رساند.
مردم روستا طبق سنت قبل از هر کاری به آخرین چاه قنات می رفتند، سنگی برداشته و داخل چاه پرت می کردند تا صدای آب را بشنوند، هر چه صدا پر تنین تر، امیدواری و شانس انجام آن کار بیشتر! 
مثلا اگر می خواستند عروسی بگیرند، خانه بسازند، زراعت را آغاز کنند و... 
شاید آن ها می خواستند مطمئن شوند که آب همچنان هست.
اما آنطرف ماجرا، پیرمردی بود که روز های زیادی از عمر خود را زیر زمین و درون قنات سپری کرده بود.
چون او مقنی روستا بود.
پیرمرد به سنت سنگ انداختن در چاه اعتقاد نداشت و هیچگاه به روستاییان نگفت که سنگ اندازی در چاه تاثیری در روند کار های شان ندارد.
شما فکر می کنید اگر گفته بود کسی باور می کرد؟
 
 او بعد از نماز صبح از روستا خارج می شد و از چند میله بالاتر به درون قنات می رفت، داخل قنات فضای تنگ و ارتفاع کمی داشت، او به سختی و مشقت بسیار سنگ ها را از مسیر آب بیرون می کشید و از قنات محافظت می کرد؛ تا این که شمع جان پیرمرد خاموش شد...
روستاییان همچنان به سنت خود ادامه دادند، کم کم به جای صدای آب، از چاه صدای برخورد سنگ روی سنگ می آمد!
مردم علت را نمی دانستند و با کم شدن حجم آب خروجی گویا مرغ شانس روستاییان پر کشید و رفت...
.
به نظر شما پیرمرد مقنی مقصر بود یا روستاییان؟
 
 
#احسان_میرزائی www.ofmedia.ir
#شنبه -۱۲ - #اردیبهشت - ۱۳۹۴ _ ۱۸:۲۳
 
 
 
بیشتر بدانیم:
 
#مقنی در لغت نامه دهخدا:
مقنی . [ م ُ ق َن ْنی ] (ع ص ، اِ) کاریزگر. (دهار). کاریزکننده . (غیاث ). این کلمه اشتغال به ساختن قنات را می رساند. (ازانساب سمعانی ). دانای مواضع آب در زمین و کننده ٔ کاریز. (ناظم الاطباء). کاریزکنه . کاریزکن . کان کن . کن کن . چاه کن . چاه جو. اَبّار. کُموش . کومش . کمانه . چاه گر. آنکه قنات یا چاه کند. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
- مقنی الارض ؛ هدهد. یعنی دانای مواضع آب از زمین . (منتهی الارب ). هدهد. (ناظم الاطباء). (منبع فرهنگ لغت آنلاین)
 
#کاریز یا قنات یا کهریز به مجرای تونلی شکلی که در زیر زمین کنده شده تا آب در آن جریان یابد می‌گویند. این مجرا که در عمق زمین برای ارتباط دادن رشته چاه‌هایی که از «مادر چاه» سرچشمه می‌گیرد به منظورهدایت آب و مدیریّت آب برای کشاورزی و سایر مصارف به کار گرفته می‌شود. این کانال ممکن است تا رسیدن به سطح زمین هزارها متر طول داشته باشند و سرانجام آب این کاریزها برای شرب و کشت و کار به روی سطح زمین می‌آیند که به این محل دهانه کاریز، سر قنات، یا مظهر می‌گویند. (منبع ویکیپدیا)
 
#قنات‌های ایران
طبق آمار ارائه شده در کارگاه مهندسی قنات برگزار شده در تهران در سال ۱۳۸۹ تعداد قنات‌های فعال ۳۶۳۰۰ رشته بوده و مجموع طول کوره‌های قنات ۲۱۷۸۰۰ کیلومتر و مجموع طول میله‌های قنات ۱۵۸۲۶۸ کیلومتر تخمین زده شده است. قنات زارچ با قدمت بین ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ سال و با ۷۱ کیلومتر طول به عنوان یکی از بلندترین قنات‌های ایران شناخته می‌شود. عمیق‌ترین مادر چاه نیز در شهرستان گناباد با نام قنات قصبه قرار دارد که تاریخ حفر آن به دورهٔ هخامنشی می‌رسد. طول قنات قصبه گناباد ۳۳۱۳۵ متر می‌باشد و عمق مادر چاه رشته اصلی قنات ۲۱۷ متر و عمق مادر چاه رشته انشعابی دولاب نو حدود ۳۰۰ متر می‌باشد. تنها قنات دو طبقه جهان قنات دوطبقه مون اردستان در محله مون یکی از محلات شهرستان اردستان در استان اصفهان واقع است. این قنات در این محله شامل دو طبقه‌است که که در هر طبقه آن آبی مسقل جریان دارد جالب این جاست که آب هیچ‌یک به دیگری نفوذ نمی‌کند این قنات ۸۰۰ سال پیش احداث شده‌است. (منبع ویکیپدیا)

احسان میرزائی - شهروندخبرنگار - محیط زیست: خشکسالی ادامه دارد

متاسفانه نه تنها شهروندان عادی بلکه برخی دوستداران محیط زیست هم فکر می کنند با پر شدن دو سد تهران  خطر ''خشکسالی'' و ''کمبود آب'' رفع شده!


توجه داشته باشید، در زمستون 93 برف خیلی خیلی کمی در تهران و ارتفاعات مشرف به تهران باریده!


شاید گاهی منظره کوه های تهران سفید پوش شد، اما:


1. آیا واقعا همان مقدار برف که قدیما می بارید، الان هم باریده و در شیاره ها و یخچال های طبیعی انبار شده؟ خیر!


2. پس همان اندک برف با گرم شدن ناگهانی هوای تهران در هفته سوم فروردین 94 و بارش باران بعد از آن باعث شد تا بخش زیادی از برف ها آب شود. سیلاب حاصل دره ها و رود ها را پر کرد تا رسید به سد های لتیان و کرج!


ذخیره ای که طبق برنامه طبیعت باید در مدت زمان تقریبا 6 ماهه آب شود. تغییر زاویه زمین در مدار چرخش به دور خورشید که باعث می شود تابش در تابستان عمودی شود و آب شدن یخچال ها به مرور باعث زنده ماندن رود ها شود.


دوستانی که مرتب به درکه، دربند، گلابدره، دره حصارک و دارآبد می روند از تعییرات فصلی حجم آب رودخانه ها به خوبی خبر دارند؛ در بهار پر آب و تا آخر تابستان کم کم رودخانه ها کم آب و خشک می شوند.


 آب رود در این دره ها نیاز بسیاری از رستوران ها و خانه های پایین دست را تامین می کند.


پس پر آب شدن سد ها نشانه خوبی نیست! 


ما ذخیره ی طبیعی یخ و برف کمی برای تابستون داریم و احتمالا رودهایی که در دره های بالا گفتیم زودتر از سال های پیش خشک شوند. 


 


#احسان_میرزائی www.ofmedia.ir


#جمعه - 28 - #فروردین - 1394 _ 21:55


 


#ایران #تهران #سبز #آب #بحران_آب #رود #باران #برف #دره #خشکسالی #تنش #تنش_آب 

احسان میرزائی - شهروندخبرنگار - محیط زیست: شناور کولر و بحران آب آشامیدنی


بیاید با خودمون رو راست باشیم، یه وقتایی قصد داریم کاری رو انجام بدیم که تخصصی تو اون کار نداریم...


کارهایی که ما فکر میکنیم ساده و راحته...


 اما، همون کار از نظر یه متخصص پیچیدگی های خاص خودشو داره.


مثل سرویس کولر های آبی...


معمولا افراد خودشون این کارو انجام میدن، اما، امسال دیگه از اون سال ها نیست!


به دلیل گرمای زودرس و معضل بزرگ آب امسال سرویس و نگهداری کولر ها به توجه بیشتری نیاز داره... 


مثلا، اگر شناور کولر تنظیم نباشه دو حالت پیش میاد: یا کولر آب کم میاره و باد گرم میزنه، یا آب از کفی کولر سرریز میشه و هدر میره...


همین هدر رفتنه رو باید مدیریت کنیم.


 جلوی هدر رفتن آب و باد خنک کولر هامونو باید بگیریم.


هرچقدر عایقبندی بندی کولر و کانال های کولر بهتر باشه، باد خنکتری وارد خونه میشه...


راستی کولرای شما سایهبوم داره؟


پس همین امروز تا سر سرویس کارای کولر شلوغ نشده به فکر سایه بوم مناسبی باشید تا از تابش مستقیم آفتاب و گرم شدن کولر جلو گیری کنه... 


اگر در مجتمع آپارتمانی هستید به مدیر ساختمون پیشنهاد نصب سایه بوم بدید تا هزینه های تمام شده کمتر بشه...


اما کمتر کسی میدونه که شناور رو ''شب'' باید تنظیم کرد...!


کی میدونه چراااا؟ 


چون روزا فشار آب شهری کمه و شناوری که روز تنظیم شده باشه، با تغییر فشار آب در شب باعث سرریز و هدر رفت آب میشه...


دقیقا موقعی که همه خوابن و صدای چکه های آب به گوش کسی نمیرسه!


و بدا به حالمون اگر مدعی باشیم و شب تا صبح آب کولرمون هدر بره...!


 


اما گرفتگی لوله های آب هم باعث خشک موندن پوشال ها شده و به خاطر همین کولر بازده خوبی نداره و خونمون خنک نمیشه...!


آبریز یا ناودونی در تقسیم یکدست آب روی پوشال های هر دریچه نقش مهمی داره، به همین خاطره که باید کولر کاملا تراز باشه و مسیر جریان آب تمیز، و شیار های آبریز همیشه باز باشه...


کولر اجزای دیگه ای مثل یاتاقان، دینام، فولی، تسمه و پمپ هم داره که در هر سرویس باید بازدید و کنترل بشن...


واقعا هیچکی دوست نداره وسط یه روز گرم تابستونی تو خونه سیمانی که از در و دیوارش آتیش میباره یهو تسمه کولرش پاره بشه یا یاتاقان بزنه...


یادمون باشه زیرآب کولر رو حتما کنترل کنیم که نشتی نداشته باشه،چون در 24 ساعت تقریبا 25 لیتر آب آشامیدنی هدر میره...


اینا بخشی از سرویس کولر آبی بود که خدمتتون عرض کردم، حالا اگر فکر میکنید از پسش بر میاید بسم ا... وگرنه کار را به کاردون بسپارید و بعد از سرویس کولر به فکر نگهداری صحیح از اون باشید.


 


امسال دیگه باید دو سه روزی یک بار از مدیر گروه های وایبری چند دقیقه ای مرخصی بگیریم و با دقت بیشتری به اطرافمون نگاه کنیم...


بحران آب جدیه و اگر کوتاهی کنیم تابستون باید با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کنیم،


همینجا به خودمون قول بدیم که هیچوقت بی تفاوت از کنار قطره ها رد نشیم...!


مبادا روزی محتاج همان یک قطره شویم...


 


 


احسان میرزائی_برنامه رادیویی بوم بهاری


دوشنبه-24- فروردین-1394


2:50بامداد

احسان میرزائی - شهروندخبرنگار - محیط زیست: داستان گاوچاه و بحران آب

افسانه گاوچاه


یکی بود یکی نبود زیر گنبد کبود، شهر کوچکی بود. اسبه عصاری می کرد، خره خراطی می کرد، سگه قصابی می کرد، گربه بقالی می کرد، شتره نمدمالی می کرد، موشه ماسوره می کرد، روباه مکاری می کرد، ککه صرافی می کرد، سوسکه داریه می زد، شپشه لنگ می انداخت و پشه رقاصی می کرد، بز بزازی می کرد، گاوچاه آمد آب بکشه، افتاد و شاخ اش شکست.
داد زد آی ننه جون شاخکم، از درد شاخ دلکم، استای دلاک را بگو، مرد نظر پاک را بگو تا دوا کنه شاخکم تا بره درد از دلکم...!
باری دلاک شاخ گاوچاه را درمان کرد، اما به او گفت که تا دو هفته نباید کار کنی. اهالی از طرفی خوشحال بودند که گاوچاه حالش خوب می شود و از طرفی نگران دو هفته بی آبی بودند چون هیچکس مهارت و قدرت کشیدن آب از چاه را نداشت.
شورای شهر برای حل این مسئله تصمیم گرفتند تا آبی که در استخر باقی مانده را جیره بندی کنند.
کشاورز گفت تا دو هفته مزرعه و باغ اش را آبیاری نمی کند، شتر گفت خانواده من به آب کمی نیاز دارد و اضافه سهم خود را به دیگر اهالی می بخشد، به همین ترتیب هریک از اهالی تلاش کردند تا در این مدت آب کمتری استفاده کنند.
باری این دو هفته به صلح و صفا گذشت و گاوچاه حالش خوب شد و دوباره سر کار اش برگشت.

بالارفتیم آب بود، زیر زمین رفتیم آب بود، قصه ما خواب بود.

#احسان_میرزائی
سه شنبه - 16 - دی - 1393
9:24ص

احسان میرزائی - شهروندخبرنگار - محیط زیست: روستای گیلی

فضای سبز روستای گیلی را احیا کنیم


روستای گیلی گام های نخست در جهت آبادانی را برداشته، در این راستا آسیب های جدی به فضای سبز آن وارد شده.

به دهدار محترم پیشنهاد می کنم با در نظر گرفتن اقلیم روستا درختانی را انتخاب کند و بعد از فرهنگ سازی آموزش به روستاییان، نهال درختان را در اختیارشان قرار دهد تا طبیعت روستا بار دیگر سر سبز و زیبا شود.

مطمئنان این مهم با کارشناسی و انتخاب شیوه علمی محقق خواهد شد.